Czym jest prowizja kredytu i kiedy możesz ubiegać się o jej zwrot?

We wrześniu 2019 roku Trybunał Sprawiedliwości UE wydał wyrok ws. zwrotów bankowych, który spowodował, że zaczęliśmy przyglądać się całkowitym kosztom kredytów, w tym prowizji od kredytów, oraz warunkom ich zwrotu. Większość konsumentów nie jest świadoma, że ten wyrok dał im możliwość odzyskania nawet kilku tysięcy złotych. Dlatego w dalszej części artykułu wyjaśniamy, czym jest prowizja kredytu, jaka jest jej dopuszczalna wysokość oraz kiedy konsument może ubiegać się o jej zwrot.

Jakie koszty wiążą się z podpisaniem umowy o kredyt?

Na koszty kredytu składają się koszty odsetkowe i koszty pozaodsetkowe.Maksymalna wysokość odsetek jest określona w art. 359 Kodeksu cywilnego (t.j. z dnia 16 maja 2019 r., Dz.U., poz. 1145) i nie może wynosić więcej niż dwukrotność odsetek ustawowych.

Odsetki ustawowe liczy się, dodając do wskaźnika, czyli stopy referencyjnej NBP, 3,5 pkt. procentowych. Obecnie stopa referencyjna wynosi 1,5%. Oznacza to, że odsetki od kredytu nie mogą być wyższe niż 10%, zgodnie ze wzorem: 2 × (1,5% + 3,5%) = 10%.

Koszty pozaodsetkowe, czyli jakimi dodatkowymi kosztami bank może obciążyć konsumenta?

Z pewnością masz świadomość, że koszty kredytu znacznie przekraczają kwotę odsetek. Bank może obciążyć konsumenta także kosztami pozaodsetkowymi. Zaliczamy do nich m.in.:

• opłaty,
• prowizje,
• podatki,
• marże,
• koszty ubezpieczenia.

Do kosztów kredytu nie są wliczane opłaty notarialne.

Definicja i rodzaje prowizji kredytu

Żadna ustawa nie mów wprost, czym jest prowizja od kredytu. Zwykle jednak przyjmuje się, że to opłata, która ma zrekompensować bankowi koszty związane z:

• udzieleniem kredytu,
• utratą części odsetek w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu przez konsumenta,
• rozpatrzeniem wniosku kredytowego.

Odpowiednio do wymienionych sytuacji wyróżnia się także trzy rodzaje prowizji, przy czym prowizja za rozpatrzenie wniosku kredytowego – utożsamiana z opłatą przygotowawczą i uiszczana przez klienta przed przyznaniem decyzji kredytowej – jest coraz rzadziej spotykana.

Maksymalna wysokość prowizji – czego możesz się spodziewać ze strony banku?

Suma kosztów pozaodsetkowych, czyli wszystkich kosztów poza odsetkami i opłatami notarialnym, nie może być wyższa niż kwota, którą wyliczysz zgodnie ze wzorem zamieszczonym w art. 36a ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim (t.j. z dnia 16 maja 2019 r., Dz.U., poz. 1083).

Wzór ten przedstawia się następująco:

(całkowita kwota kredytu x 25%) + [całkowita kwota kredytu x (okres spłaty wyrażony w dniach/liczba dni w roku) x 30%].

Przykładowo: załóżmy, że konsument bierze kredyt w wysokości 10 000 zł na rok. Wówczas koszty pozaodsetkowe, w tym wysokość prowizji od kredytu, nie mogą być wyższe niż 5 500 zł, zgodnie z wyliczeniem:

(10 000 x 25%) + [10 000 x (365/365) x 30%] = 5 500

Zauważ, że w wyliczonej kwocie mieszczą się wszystkie pozaodsetkowe koszty kredytu, jakie może uwzględnić bank, w tym także prowizja od kredytu. Oznacza to, że prowizja nie może być wyższa niż kwota wyliczona według wzoru.

Ustawodawca wprowadził jeszcze jedno ograniczenie dotyczące kosztów pozaodsetkowych. Zgodnie z art. 36a ust. 2 ustawy o kredycie konsumenckim nie mogą być one wyższe od całkowitej kwoty kredytu.

Prowizja od kredytu i odsetki, czyli ile wynosi całkowity koszt kredytu?

Kwota, którą konsument musi oddać bankowi, jest równa sumie kosztów pozaodsetkowych i odsetkowych oraz kwoty udostępnionej przez bank.

Oznacza to, że w przypadku kredytu w wysokości 10 000 zł zaciągniętego na rok konsument dodatkowo odda bankowi nie więcej niż 6 500 zł (koszty pozaodsetkowe + odsetki). Widzisz więc, że koszty kredytu mogą być równe nawet kilku tysiącom złotych.

Dlaczego polskie banki muszą stosować się do wyroku sądu w Luksemburgu i zwracać prowizję kredytu?

W wyroku z 11 września 2019 r. Trybunał Sprawiedliwości UE orzekł, iż w przypadku, gdy konsument spłaci kredyt przed terminem, należy mu się proporcjonalny zwrot kosztów bankowych związanych z zawarciem umowy kredytowej.

Wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE mają obowiązek przestrzegać także polskie sądy. Innymi słowy w europejskiej dyrektywie i polskiej ustawie z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim znajdują się podobnie brzmiące przepisy i nie mogą być one w różny sposób interpretowane.

W jakiej sytuacji przysługuje Ci zwrot prowizji od kredytu?

Aby otrzymać zwrot prowizji od kredytu, musisz dokonać spłaty kredytu przed terminem, na jaki została zawarta umowa o kredyt.

Niestety mimo precyzyjnej interpretacji przepisów przez Trybunał Sprawiedliwości UE banki często nie chcą z własnej inicjatywy oddawać klientom prowizji i innych kosztów przypadających na okres od dnia wcześniejszej spłaty kredytu do dnia, w którym zgodnie z umową klient miał wnieść ostatnią ratę kredytu.

Przykładowo: klientowi, który zaciągnął kredyt na 12 miesięcy i spłacił go w całości po 6 miesiącach, bank powinien zwrócić także połowę prowizji od kredytu i innych kosztów, niezależnie od tego, kiedy zostały one pobrane.

Wyjątkiem jest sytuacja, w której bank zastrzegł w umowie prowizję od wcześniejszej spłaty kredytu. Jeśli podejrzewasz, że taki zapis jest w Twoich dokumentach, skorzystaj z pomocy doświadczonych konsultantów, którzy ocenią, czy należy ci się zwrot kosztów kredytu.

Jak otrzymać pomoc organizacji specjalizującej się w odzyskiwaniu zwrotów od banków?

Aby chronić interesy klientów banków, powołaliśmy Związek Zwrotów Bankowych, który świadczy pomoc w odzyskaniu prowizji od kredytów i innych kosztów należnych konsumentom w przypadku przedterminowej spłaty kredytu.

Pamiętaj, że korzystając z naszych usług, nigdy nie staniesz się stroną w sprawie z bankiem. Będzie nią Związek Zwrotów Bankowych, który poniesie też koszty potencjalnych opłat sądowych.

Jeśli chcesz wiedzieć, co zrobić, gdy nie masz umowy z bankiem (dla nas nie jest to problem), i w jakim czasie otrzymasz zwrot prowizji od banku, zajrzyj do naszego FAQ lub zamów bezpłatna konsultację.